Siodło to najważniejszy element wyposażenia jeźdźca, mający ogromne znaczenie zarówno dla bezpieczeństwa, jak i komfortu jazdy. Jego konstrukcja zmieniała się przez lata, a współcześnie zastosowane technologie, znacząco poprawiły ich funkcjonalność. W tym artykule szczegółowo opisujemy budowę siodła i przedstawiamy nowoczesne rozwiązania wykorzystywane w produkcji siodeł.

Funkcjonalność i bezpieczeństwo siodła – komfort dla jeźdźca i konia

Pierwotnie stosowanie siodeł miało na celu zapewnienie bezpieczeństwa jeźdźcom oraz umożliwienie lepszej kontroli nad koniem. Współcześnie od producentów siodeł wymaga się znacznie więcej, gdyż równie istotny, jak wybór odpowiedniego podłoża jeździeckiego, jest zakup właściwego siodła. Dobrze dopasowane siodło ma uwzględniać komfort jeźdźca oraz zwierzęcia, a żeby tak było, powinno ono składać się z wielu istotnych elementów wykonanych z dobrej jakości materiałów.

Budowa siodła – widoczne elementy

Zewnętrzne części siodła to są widoczne elementy, które mają bezpośredni wpływ na komfort i stabilność jeźdźca, a także wygląd konia. Do widocznych elementów składowych siodła należą:

• Przedni łęk – czyli najwyższy punkt położony z przodu siodła, którego celem jest zapobieganie przesuwaniu się jeźdźca do przodu. Konstrukcja przedniego łęku powinna być dopasowana do budowy grzbietu konia, dlatego można regulować jego kąt rozwarcia. Ponadto ważne jest, by głębokość wycięcia łęku była dostosowywana do kształtu kłębu konia.
• Tylny łęk – jest to najwyżej położony tylny element siodła, zapewniający jeźdźcowi stabilną pozycję. Wyprofilowanie tylnego łęku zależy od dyscypliny jeździeckiej. W siodłach ujeżdżeniowych jest on wyższy i ustawiony bardziej pionowo, co zapewnia większą stabilność podczas ruchu w pełnym siadzie. Z kolei w siodłach skokowych łęk jest bardziej obły i odchylony do tyłu, aby umożliwić podczas skoków swobodne ruchy.
• Siedzisko – znajduje się ono pomiędzy przednim a tylnym łękiem i zapewnia równowagę jeźdźcowi. Dla komfortu jeźdźca ważny jest rozmiar siedziska (od 16” do 19”) oraz kształt siedziska, który zależy od dyscypliny jeździeckiej. Siodła skokowe mają bardziej płaskie siedziska, natomiast siodła ujeżdżeniowe posiadają głębszy dosiad.
• Skrzydełka – są to małe płaty skóry umieszczone w górnej części siodła, pod którymi znajduje się zamek do przypinania puśliska wraz ze strzemieniem.
• Tybinki (duże i małe) – tybinki to płaty skóry umieszczone symetrycznie po obu stronach siodła. Chronią one nogi jeźdźca i boki konia przed otarciami, zasłaniając popręg oraz przystuły.
• Poduszki kolanowe – znajdują się na dużych tybinkach i pełnią funkcję oparcia dla kolan jeźdźca. Wypełnione są one różnymi materiałami, takimi jak wata syntetyczna, wełna owcza czy lateks.
• Przystuły – tak nazywają się pasy służące do zapięcia popręgu. Różne rodzaje przystuł, są przeznaczone do różnych typów siodeł, w siodłach skokowych i uniwersalnych przystuły są ukryte pod tybinkami, podczas gdy w siodłach ujeżdżeniowych wystają poza zarys siodła.
• Strzemiączko – metalowe kółko, które jest umieszczone symetrycznie po obu stronach siodła w jego przedniej części. Strzemiączko służy do zapinania uchwytu do siodła lub napierśnika.

Terlice i panele – niewidoczne części siodła

Niewidoczne elementy siodła to te części, które są ukryte wewnątrz jego konstrukcji i odgrywają ważną rolę w zapewnieniu komfortu  oraz bezpieczeństwa podczas jazdy. Do niewidocznych elementów konstrukcji siodła należą terlice i panele.

Terlica to najważniejsza część siodła, stanowiąca jego szkielet. Tradycyjnie terlice były wykonane z drewna, np. z sosny lub jesionu. Obecnie coraz częściej stosuje się tworzywa sztuczne wzmacniane włóknem szklanym, dzięki czemu stelaż może być jednocześnie lekki i wytrzymały. Terlice pokrywa się na siedzisku specjalną gąbką lub pianką, nadając im miękkość i kształt. Następnie doszywa się skórę lub inny materiał. Na koniec mocuje się panele wypełnione wełną lub systemem poduszek powietrznych, aby równomiernie rozłożyć ciężar jeźdźca na grzbiecie konia.

Panele to elementy, których zadaniem jest optymalne rozłożenie ciężaru jeźdźca na grzbiecie konia. W tym celu są wypełniane różnymi materiałami, takimi jak np. lateks czy wełna. Panele wypełniane lateksem są coraz bardziej popularne ze względu na swoją wytrzymałość i odporność na odkształcenia. Natomiast wełniane panele (zarówno naturalne, jak i sztuczne) są bardziej elastyczne i łatwiej dopasowują się do grzbietu konia. Panele mogą być też wypełnione mieszanką syntetycznych materiałów, zapewniającą im większą elastyczność i lepszą amortyzację.

Wykończenie siodła – wyściółka i pokrycie

Poza odpowiednim stelażem i konstrukcją siodła, kolejnym istotnym elementem wpływającym na komfort jeźdźca i zdrowie konia jest jego wyściółka. Wyściółka umieszczana jest między terlicą a pokryciem siodła, a jej zadaniem jest amortyzowanie nacisku na grzbiet konia oraz zapewnienie komfortu jeźdźcowi. Siodło może być pokryte wyściółką z różnych materiałów, takich jak:

• Pianka – jest bardzo popularna ze względu na swoją lekkość i elastyczność.
• Wełna – naturalna wełna, dobrze dopasowuje się do kształtu grzbietu konia.
• Memory Foam lub wkładki żelowe – te elementy doskonale dopasowują się zarówno do konia, jak i do jeźdźca.

Ostatnim i jednocześnie niezwykle ważnym elementem siodła jest sposób jego wykończenia. Prawidłowe obciągnięcie siodła skórą to nie tylko kwestia estetyki, ale także funkcjonalności. Skóra naturalna jest najpopularniejszym materiałem, ponieważ jest wytrzymała, elastyczna i elegancka. Skóra ekologiczna, wykonana z tworzyw sztucznych, jest coraz częściej stosowana jako alternatywa dla skóry naturalnej. 

Coraz więcej osób wybiera siodła z nietypowymi obciągnięciami, np. z haftowanymi wzorami. Haftowane siodła są często wybierane przez jeźdźców, którzy chcą wyróżnić się na zawodach lub po prostu cieszyć się unikalnym stylem. Wzorami mogą być geometryczne motywy, logo stajni, kwiaty. Tego typu obciągnięcia nie tylko dodają siodłu charakteru, ale także personalizują je, czyniąc je wyjątkowym.

Ważne jest, aby siodło było starannie wykończone i nie miało ostrych krawędzi, które mogłyby uciskać konia lub jeźdźca. Warto pamiętać, że wybór skóry i jej odpowiednia pielęgnacja mają wpływ na trwałość i komfort użytkowania siodła.

Podsumowując, obecnie siodło konne to efekt połączenia tradycyjnego rzemiosła z zaawansowanymi technologiami, a jego poszczególne elementy mają zapewniać wysoki komfort zarówno dla jeźdźca, jak i konia. Siodła mogą się różnic budową i rozmiarem elementów, wyściółką oraz wykończeniem. Ważne jest, aby wybrać siodło dopasowane do indywidualnych potrzeb, z uwzględnieniem specyfiki uprawianej dyscypliny jeździeckiej oraz budowy grzbietu konia. Dzięki odpowiedniemu doborowi siodła możemy cieszyć się bezpieczną i wygodną jazdą oraz dbać o zdrowie i dobrostan konia.